بهداشت روانی و سلامتی در نوجوانی - ۱

طی بیست سال اخیر تغییرات گسترده اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی همراه با مداخلات مربوط به سلامت عمومی ، حوزه مربوط به سلامت نوجوانی را در جهان به نحو چشمگیری تغییر داده است.
یک نسل قبل ، بیماری ایدز بیماری ناشناخته ای بود اما امروزه بین 1 و 4 دهم و 1و 3 دهم دختران نوجوان در بوتسوانا، افریقای جنوبی و زیمبابوه بدان مبتلا هستند . یک نسل قبل بیماری های عفونی به عنوان منبع اصلی ناخوشی و مرگ و میر مطرح بود اما امروزه عوامل اجتماعی، رفتاری و محیطی نقش اصلی را برعهده دارند.
یک نسل قبل ازدواج به طور قابل ملاحظه ای پایین تر از امروز بود ، تعداد زیادی از مردم در نواحی روستایی زندگی می کردند و افراد کمتری وارد مدارس می شدند. این تحولات و سایر تحولات صورت گرفته و یا در حال انجام اثر عمیقی بر سلامت جوانان داشته و دارد.
عوامل موثر بر سلامت نوجوانان :
جمعیت و روند های اجتماعی:
امروزه نوجوانان 20 درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند و بیش از 85 درصد انها در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند. براورد می گردد طی یک دوره زمانی 55 ساله یعنی بین سالهای 1970 لغایت 2025 تعداد نوجوانان شهر نشین 600 درصد افزایش یابد.
زنده ماندن کودکان :
از میان تغییرات گسترده ای که بر سلامت نوجوانان موثر بوده هیچکدام به اندازه پیشرفت های حاصل در زنده نگه داشتن کودکان موثر نبوده. افزایش قابل ملاحظه جمعیت جوان در واقع ماحصل پیشرفت هایی بوده که در زمینه زنده نگه داشتن کودکان در دهه های 1970 و 1980 بویژه در نواحی در حال رشد جهان بوقوع پیوسته است. در طی قرن بیستم به تنهایی جمعیت جهان از 1و 6 میلیارد نفر به بیش از 6 میلیارد نفر افزایش یافت ، که 80 درصد ان بعد از 1950 به بعد بود .
در مناطقی از جهان که به لحاظ اقتصادی رشد کمتری داشتند امید به زندگی هنگام تولد بیش از بیست سال در نیمه دوم قرن بیستم افزایش یافت.
یعنی از 41 سال در 1950 به 64 سال در 2000 دسید. پیش بینی می گردد که جمعیت افراد 5 تا 14 ساله از 885 میلیون نفر فعلی به 1و 2 میلیارد برسد.
همچنین پیش بینی می گردد که مرگ و میر اطفال و کودکان از 14 و 6 میلیون در سال کنونی به 7 و نیم میلیون مرگ در سال کاهش یابد و مرگ و میر کودکان مدرسه رو از 1و6 به 1و 3 میلیون در سال کاهش یابد.
علل اصلی مرگ و میر در افراد 15 تا 29 ساله
یکی از عوامل مهم مرگ و میر نوجوانان در سطح جهان جراحات غیر عمد ( تصادفات، حوادث ورزشی و ....) است. ایدز و سایر بیماری های عفونی همانند مالاریا ، سل و .... عامل دوم مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه است ( در اکثر کشورهای صنعتی خودکشی عامل دوم است) .
قتل ( که عمدتا در بین نوجوانان پسر و در قاره امریکا رایج است، بالاترین درکلمبیا با 267 در 100000) و جنگ و خشونت های بین فردی به دنبال ان می اید.
تغذیه:
تغذیه ناکافی یکی از مشکلات نوجوانان امروزی در برخی از کشورهاست. مطالعات نشان داده در کشورهایی همانند هندوستان، نپال و چین ، رنجوری ناشی از عدم تغذیه کافی بسیار رایج است.
همچنین کمبود خون ناشی از نارسایی اهن بدن بزرگترین مشکل تغذیه ای در میان نوجوانان می باشد. در ضمن در نوجوانی نیاز به اهن به حداکثر خود می رسد و در دختران همراه با اغاز فرایند قاعدگی ، به منظور جایگزین شدن خون از دست رفته ، همچنان باقی می ماند. این مشکلات در کشورهای در حال رشد بیشتر است چرا که بیماری های عفونی و انگلی که در این جوامع بیشتر رواج دارد خود باعث از بین رفتن بیشتر اهن بدن می شود. تقریبا 27 درصد نوجوانان کشور های در حال توسعه و فقط 6 درصد نوجوانان انها با فرایند قاعدگی همزمان است.
البته نوجوانان پسر نیز به دلیل افزایش حجم عضلاتشان که به خون کافی احتیاج دارد کم خونی را تجربه می کنند. تحقیقات نشان می دهد چنانچه دختران در سنین پایین بارداری را تجربه کنند مشکلات کم خونی بیشتری دارند. تحقیقات نشان داده 60 درصد دخترانی که در سنین پایین ازدواج می کنند دچار کم خونی هستند.
چاقی و افزایش وزن:
یکی از مشکلات امروزه مربوط به سو» تغذیه نوجوانان افزایش وزن و فربهی حتی در میان اقشار کم در امد جامعه است. علت عمده چاقی تغییر رژم غذایی از غذاهای کم چربی به غذاهای پر چربی و کاهش فعالیت جسمانی است. بویژه در بین نوجوانان شهر نشین ، امروزه روغن ها چربی های گیاهی فراوان و ارزان هستند و همین مسئله به افزایش وزن بدن در اکثر ملل منجر شده است.
افزایش فرایند شهر نشینی که خود به خود الگویهای رفتاری خاص خود را به همراه دارد، مثلا وابستگی بیشتر به سیستم حمل و نقل عمومی و استفاده از اتومبیل ، تبدیل عادت غذایی به مصرف کمتر غذاهای گیاهی نسبت به گذشته ، خودبخود افراد را در معرض چاقی قرار می دهد.
مثلا در کشور چین این مشکل همین الان وجود  دارد. مشکل چاقی در نوجوانی مشکلی جدی است چرا که این چاقی معمولا تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند ومنجر به ناراحتی های قلبی ، ارتوپدی ، دیابت و .... می شود.
اختلالات خوردن
دو نوع اختلالات در خوردن ممکن است در میان نوجوانان مشاهده شود:
بی اشتهایی روانی و پراشتهایی روانی.
بی اشتهایی روانی
هر شخصی ااز اندام خود تصویری در ذهن دارد که این تصویر گاه نزدیک و یا منطبق بر واقعیت و گاه دور از واقعیت است. در حالیکه این تصویر ذهنی می تواند مورد دلخواه و مقبول باشد و یا مورد خشم و نفرت را دسخوش تغییر می کند. در این میان ممکن است افرادی با مشغولیت های ذهنی و عملی سعی در همانند سازی با تیپ های ایده ال زمان خود را داشته باشدند.
امروزه شاهد هستیم که لاغری تیپ مورد توجه و ایده ال نسل جوان ماست و همانند سازی با تیپ های نامناسب غذایی، مانند تبی در بین این نسل ترویج می شود. برخی افراد با استفاده از رژیم های نامناسب غذایی ، تمرین نخوردن، استفاده از قرص های لاغری و مسهل و انجام ورزش های سنگین سعی در لاغر کردن خود دارند ودر اثر این مشغولیت ذهنی عملی و تجسم نادرست از اندام خود و استفاده از روش های غیر استاندارد لاغری ، ممکن است در دام بیماری مهلکی به نام بی اشتهایی روانی گرفتار شوند. بی اشتهایی روانی را این گونه توصیف می کنند:
بی وقفه لاغر کردن خویش از طریق گرسنگی دادن به خود حتی به قیمت از دست دادن جان خویش.