صدور کارت هوشمند سلامت

صدور کارت هوشمند سلامت برای تمام بیمه‌شدگان تامین اجتماعی تا پایان سال‌جاری، برنامه‌ای است که از سوی سازمان تامین اجتماعی دنبال می‌شود.

مسئولان این سازمان در حالی از جایگزینی تدریجی این کارت به جای دفترچه تامین اجتماعی خبر می‌دهند که امکان موازی‌کاری این سازمان با وزارت بهداشت که طرح ایجاد پرونده سلامت الکترونیک ایرانیان را در دستور کار دارد از سوی برخی کارشناسان مطرح می‌شود.

"با توجه به محدودیت منابع، باید مراقب باشیم امکانات و منابع هدر نرود."

 دکتر ناهید جعفری، رئیس گروه مدیریت خدمات و برنامه‌های سلامت مرکز توسعه شبکه و ارتقای معاونت سلامت وزارت بهداشت، در گفت‌وگو با همشهری به همپوشانی میان بیمه‌شدگان تامین اجتماعی و خدمات‌گیرندگان وزارت بهداشت اشاره می‌کند. خدمات‌گیرندگانی که می‌توان پیش‌بینی کرد در آینده‌ای نزدیک دارای دو کارت هوشمند با ویژگی‌ها و قابلیت‌های مشابه باشند.

پیوند سلامت با فناوری اطلاعات

امروزه در اکثر کشورهای صنعتی جهان به‌ویژه کشورهای اروپایی، کارت‌های هوشمند جایگاه ویژه‌ای در نظام سلامت دارند. با استفاده از این کارت‌ها مدیریت خدمات و همچنین امکان دستیابی به پرونده سلامت افراد در هر لحظه که نیاز باشد، مقدور می‌شود.

رفع مشکل ناخوانا بودن نسخه‌ها، ارتقای خدمات سلامت، دسترسی پزشکان به اطلاعات بیماران و کاهش درمان‌های تکراری از جمله مزایایی است که برای کارت‌های هوشمند سلامت عنوان می‌شود.

دکتر عالمی، مدیر فنی طرح کارت هوشمند سلامت تامین اجتماعی با بیان این که این کارت، دو نوع اطلاعات شامل اطلاعات فردی و درمانی افراد را ثبت می‌کند، می‌گوید: "در این کارت اطلاعات شخصی بیمار، اطلاعات کامل و دقیق و به روز پزشکی او، اطلاعات بیمه، اطلاعات اورژانس، تجویزهای دارویی، کد شخصی بیمار برای ارتباط بین کارت و دستگاه‌های کارت خوان طراحی شده است."

به این ترتیب، بیمار با این کارت بخش اصلی اطلاعات پزشکی خود را به همراه دارد و با مراجعه به پزشک می‌تواند از آن بهره‌مند شود. پزشک نیز با استفاده از آخرین اطلاعات فرد بیمار، می‌تواند در تشخیص بیماری و تجویز دارو برای بیمار بهتر عمل کند.

استفاده از این کارت‌ها در مطب‌ پزشکان با استفاده از دستگاه "کارت خوان" ممکن می‌شود. پزشکانی که مایل به استفاده از دانش و فناوری‌های نوین هستند، می‌توانند با استفاده از دستگاه "کارت خوان"، نسخه بیمار را به‌صورت الکترونیکی صادر کنند و از مزایایی چون امنیت اطلاعات، اطمینان از صحت و دقت در انجام دستورات پزشک، دسترسی به پایگاه‌های داده تخصصی در ارائه مراقبت‌های بهداشتی، دسترسی به سوابق بیمار و... استفاده کنند.

برای آن دسته از پزشکان و طرف‌های قرارداد تامین اجتماعی که توان یا تمایل استفاده از نرم‌افزارهای رایانه‌ای را ندارند، راهکار دیگری وجود دارد: از کارت خوان می‌توان تنها به‌منظور تشخیص هویت بیمه شده استفاده کرد.

البته باید این نکته را در نظر داشت که چنین سیستمی تنها در صورتی به کارآیی کامل منجر می‌شود که به‌صورت کامل در تمام مراکز مرتبط با نظام سلامت اعم از مطب پزشکان، درمانگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، داروخانه‌ها و... مورد استفاده قرار گیرد.

در این صورت نسخه‌های الکترونیکی در داروخانه‌ها گردآوری و به‌صورت الکترونیکی به سیستم مرکزی انتقال داده می‌شوند تا اطلاعات آن ها در وقت نیاز، مورد استفاده قرار گیرد. به‌نظر می‌رسد این اتفاق تا اجرایی شدن راه درازی در پیش دارد: "تولید نرم‌افزار یک چیز است و آماده بودن تمام تجهیزات و زیر‌ساخت‌ها یک چیز دیگر." دکتر جعفری با بیان این مطلب به همشهری می‌گوید: "پهنای باند و سرعت خطوط ما در بعضی موارد، پاسخگوی تمام نیاز‌هایی که چنین سیستمی ایجاد می‌کند نخواهد بود."

علاوه بر مسئله و مشکل همیشگی پهنای باند که دغدغه تمام کسانی است که قصد ارائه خدمات با استفاده از بستر اینترنت را دارند، این مقام مسئول به نکته دیگری هم اشاره می‌کند: "سیستم در صورتی کاملا اجرایی می‌شود که همکاران ما در تمام بخش‌ها زیر بار این قضیه بروند و برای این کار باید برای این دوستان به طریقی ایجاد انگیزه‌ کرد."

پرونده‌ای برای تمام ایرانیان

در حال حاضر پرونده سلامت الکترونیک برای 20 میلیون نفر جمعیت روستایی که تحت پوشش نظام خدمات سلامت دولتی هستند، تقریبا آماده است.

رئیس گروه مدیریت خدمات و برنامه‌های سلامت مرکز توسعه شبکه و ارتقای معاونت سلامت وزارت بهداشت با بیان این مطلب از ادامه این طرح در مناطقی که پزشک خانواده دارند، خبر می‌دهد و می‌گوید: "امسال متعهدیم که 40 شهرستان دیگر را تحت پوشش پرونده سلامت الکترونیک قرار دهیم، البته در بخش خدمات بهداشت عمومی و مشروط بر این که منابع مورد نیاز تامین شوند."

سخنان دکتر جعفری حاکی از آن است که پرونده سلامت الکترونیک وزارت بهداشت در دو بخش در حال انجام است:

1- بخش خدمات عمومی بهداشت( شامل خدمات ارائه شده در خانه‌های بهداشت یا از سوی پزشک خانواده) که به‌صورت پایلوت در همدان و یزد در حال بهره‌برداری است.

2- بخشی از پرونده سلامت که بیمارستان‌ها و مطب‌ها را تحت پوشش قرار می‌دهد و فعلا در بابلسر و استان گلستان اجرا می‌شود.

اما در حالی که مسئولان وزارت بهداشت به دلایل متعدد از قبیل آماده نبودن زیر‌ساخت‌ها از ارائه زمان دقیق برای اجرایی شدن طرح پرونده سلامت الکترونیک به ‌صورت کامل در کشور خودداری می‌کنند، مدیر‌عامل سازمان تامین اجتماعی از آماده شدن کارت هوشمند سلامت برای تمام بیمه‌شدگان تامین اجتماعی تا پایان سال خبر می‌دهد: "در مرحله اول این طرح، 28 میلیون بیمه شده تامین اجتماعی، کارت هوشمند سلامت دریافت می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود در مرحله دوم طرح، بیمه‌شدگان لشکری و کشوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از این طرح استقبال کنند و در این صورت باید برای 70 ‌میلیون نفر، کارت هوشمند سلامت صادر کنیم."

اما در شرایطی که تهیه کارتی با خصوصیات تقریبا یکسان از سوی دو ارگان مختلف، معنایی جز موازی‌کاری ندارد، اعلام این که کارت هوشمند سلامت می‌تواند در پرونده سلامت الکترونیکی نیز قرار بگیرد، اتفاقی مثبت است. دکتر عالمی، مدیر فنی طرح کارت هوشمند سلامت تامین اجتماعی می گوید: "در شرایطی که طرح پرونده سلامت الکترونیکی اجرا و به پایان می‌رسد، این طرح نیز با آن هماهنگ و یکپارچه می‌شود."

دکتر عالمی همچنین بیان می دارد: "اگر استاندارد‌های لازم در تهیه هر دو کارت رعایت شود، نرم‌افزار‌ها با یکدیگر هم خوانی خواهند داشت و تبادل اطلاعات مشکلی پیش نمی‌آورد."

البته این اظهار نظر از سوی دکتر جعفری نیز مورد تایید قرار می‌گیرد.