نابینایی و روش های آموزش به نابینایان - ۵

 برای دیدن قسمت قبلی اینجا را کلیک نمایید

2 -اموزش روش های یادگیری خود نظم بخش:
این روش که فواید زیادی برای بالابردن سطح پیشرفت تحصیلی کودکان نابینا دارد.
اصولا اموزش روش های یادگیری خود نظم بخش برای افراد عادی به اثبات رسیده است.
زیمرمن می گوید برای این که خود نظم بخشی در دانش اموزان ایجاد شود یا رشد کند دانش اموزان باید فرصت هایی را برای تمرین این راهبردها داشته باشند.
او پیشنهاد می کند که تکلیف خانگی برای این کار ارزشمند است زیرا برای دانش اموزان فرصت های مطالعه مورد نیاز را فراهم می کند. از نظر زیمرمن مهارت های خود نظم بخش از طریق منابع اجتماعی از قبیل والدین , معلمان و فعالیت های اموزشی به دست می اید.
پاول و اسمایلی معتقدند که خود نظم بخشی افزایش نمی یابد مگر ان که به بافت اجتماعی که خود نظم بخشی در ان  ایجاد شده و مورد حمایت قرار گفته است توجه گردد. تغییرات مورد نظر نه تنها باید در فرایندهای شخصی یا درون فردی صورت گیرد بلکه تغییر در فرایندهای اجتماعی یا بین فردی هم لازم است.
نیدورا دو معیار مهم و لازم در هنگام بازبینی یا خویشتن نگری را مداومت و مجاورت بیان می کند.
مداومت یعنی رفتار بر یک پایه مداوم مورد بازبینی قرارگیرد و مجاورت خودبازبینی یعنی مشاهده رفتارهای یادگیری از نظر زمانی به زمان وقوع واقعی ان رفتار نزدیک باشد.
مورگان ملاحظه کرد دانش اموزانی که در زمینه دستیابی به اهداف فرعی به خودبازبینی مشغول می شوند از نظر نمره های امتحان یک درس بهتر از دانش اموزانی بودند که یا در زمینه زمان مطالعه یا فعالیت های مطالعه یا اهداف درازمدت به خودبازبینی پرداختند.
کوواک معتقد است در حالی که بازبینی زمان یا فعالیت های مطالعه ممکن است توجه یادگیرنده را از مولفه های مهم خود نظم بخشی یعنی بازبینی پیشرفت در جهت اهداف منصرف کند.
گرین برگ و ونیستین نشان دادند که بازبینی زمان مطالعه فقط زمانی موثر است که به عنوان یکی از مولفه های طرح کلی خود نظم بخشی یادگیری خود نظم بخشی را در دانش اموزان نشان می دهد.
هم چنین پینتریچ در ارتباط رابطه بین باورهای انگیزشی با مهارت های خود نظم بخشی خلاصه نتایج تحقیقات خود را به این صورت اورده است.
1- خودکارامدی رابطه مثبتی با یادگیری خودنظم بخشی دارد.
2- باورهای ارزش تکلیف ارتباط مثبتی  با یادگیری خود نظم بخشی دارند.
3- انتخاب جهت گیری هدفی با راهبردهای یادگیری خودنظم بخشی سازگار تر است.
دمبوواتن با توجه   به تحقیقات موجود و براساس مولفه های  خود نظم دهی زیمرمن راهکارهایی را جهت اموزش خود نظم بخشی تحصیلی و خودکارامدی در دانش اموزان دبیرستانی معرفی می کنند. این راهکارها بطور خلاصه از این قرار هستند:
1- به منظور ایجاد, افزایش یا حفظ رفتارها و باور ها ی انگیزشی می توان از روش هایی نظیر هدف گذاری , خود تقویتی, مثبت اندیشی استفاده کرد.
2- به منظور اموزش روش های یادگیری باید اموزش راهبردهای شناختی را به دانش اموزان یاد داد. از جمله رویکردهای مهم در این رابطه اموزش مدل پردازش اطلاعات به دانش اموزان   و نیز اموزش راهبردهایی مثل مروردهی , بسط , سازماندهی و اموزش روش های مطالعه کردن را باید به دانش اموزان یاد داد.
3- برای اموزش مدیریت زمان باید دانش اموزان  را از اهمیت برنامه ریزی زمانی, اتلاف وقت و تاثیر جدول زمانی اگاه کرد.
این کار را از طریق بحث با همسالان , تدوین جدول هفتگی زمانی , ارزیابی و تجدید نظر در ان با استفاده از کمک دوستان و یا همسالان صورت می گیرد. بهبود مدیریت زمان با پاسخ به این سوالات انجام می شود که چگونه از وقت خود استفاده کنیم؟ و چگونه می توانم در کنترل اوقات خود بهبودی ایجاد کنیم .
4 -کنترل محیط اجتماعی :
برای این منظور لازم است که مهارت های اجتماعی دانش اموزان در کلاس افزایش یابد. دمبوواتن توصیه می کنند که ترویج الگوهای همکاری , خودکنترلی, بخشش , تشویق فعالیت های گروهی, تمرین ایفای نقش درکلاس , استفاده از تقویت مثبت برای حفظ و افزایش رفتارهای همکارانه , روش هایی نظیر اموزش خود می تواند مشوق خودگردانی دانش اموزان در این زمینه باشد.
5- کنترل فیزیکی :
از دانش اموزان خواست تا محیط مختلفی را برای خود درجه بندی کنند و بهترین محیط را برای خود تعیین کنند و بگویند برای تغییر محیط های مطالعه خود باید چه کار کنند و برای  غلبه بر حواس پرتی از چه راهبردهایی استفاده کنند.
6- عملکرد یا خودبازبینی:
اموزش باید به گونه ای باشد که دانش اموز بداند برای بهبود عمکرد خویش چگونه از فرایندهای خودنظم دهی استفاه کند . این کار از طریق تدوین اهداف برای خویشتن , ارزیابی پیشرفت در جهت دستیابی به اهداف و ایجاد تغییرات لازم در فرایند صورت می گیرد. یکی از راهبردهای مهم این است که فرد در هنگام مطالعه از خود سوال کند تا بفهمد چه قسمت هایی را یاد گرفته و چه قسمت هایی را یاد نگرفته برای خودبازبینی مطالعه روش های متفاوتی و جود دارد که از ان جمله می توان روش مطالعه مشارکتی و روش تدریس دو جانبه را نام برد.
دانش اموزان نابینا چندین خصلت یادگیری دارند که با عملکرد منفی انها در کلاس در ارتباط است. این گروه درباره فرایند و روش راهبردهای یادگیری دانش خوبی ندارند. هم چنین نمی دانند به چه طریق مطالعه کنند و چگونه بر مطالعه خود نظارت داشته باشند و چطور در حین مطالعه از خود سوال بپرسند.
روس انتونی پنج مداخله اموزشی را برای دانش اموزان نیم بینا و نابینا که منجر به یادگیری مهارت های شناختی و فراشناختی و افزایش عملکرد تحصیلی انها می شود شناسایی کرد. این مداخله ها شامل موارد زیر است.:
1- تلاش برای افزایش خودپنداره مثبت و انگیزه در این گروه:
وی معتقد است برای افزایش خودپنداره انگیزش دانش اموزان نابینا معلم باید در فعالیت های دانش اموزان مشارکت داشته باشد و در طول دوره با انها  ارتباط برقرار کند و در زمان مناسب بازخورد مساعد به انها بدهد.
2- اموزش راهبردهای یادگیری :
با توجه به این که دانش اموزان نابینا در مهارت های شناختی و فراشناختی را از  قبیل بسط و سازماندهی و نظارت مشکل دارند اموزش این راهبردها هم عملکرد دانش اموزان نابینا را در استفاده از این راهبردها افزایش می دهد و هم چنین منجر به عملکرد تحصیلی بهتر در این گروه می شود.
3- استفاده از نظریه طرحواره ها برای یادگیری مطالب:
دانسته های کمی درباره اثر بخشی استفاده از شیوه های خود اموزشی در ارتباط با دانش اموزان نابینا وجود دارد اما همین تحقیقات کم هم حاکی از تاثیر مثبت روش های شناختی وجود اموزش بر روی بالا بردن توانایی نوشتن درک مطلب و عملکرد بهتر تحصیلی است.