نقش تغذیه بر رشد و نمو 9

           در دوران کودکی، الگوهای غذایی دستخوش تغییرات عمده ای می شود. این تغییرات، شامل افزایش استفاده از شیر کم چرب یا بدون چربی، کاهش دریافت شیر کامل و تخم مرغ و افزایش تمایل به مصرف غذا در خارج از خانه است. میان وعده های مناسب برای بچه ها عبارتند از : میوه های تازه، پنیر، سبزی های خام، شیر، آب میوه، کلوچه های خشک دارای دانه غلات مانند بیسکویت گندمین و کره بادام زمینی که در جدول 3-36 مقدار و جانشین آن آمده است.

از جمله مسائل و مشکلات تغذیه ای نگران کننده در دوران کودکی ، مسئله چاقی است. حدود 40% از کودکان چاق به بزرگسالان چاق و حدود 70% از نوجوانان چاق به افراد بزرگسال چاق تبدیل می شوند . بنابراین احتمال زیادی وجود دارد که کودکان چاق دوران دبستان به افراد بزرگسال چاق تبدیل شوند.

نخستین اقدام جهت معالجه کودک چاق، ارزیابی سطح فعالیت کودک می باشد.

§    سلامت دندان ها :

در حالت طبیعی ، 20 دندان شیری کودک تا 3 سالگی ، در می آیند . پوسیدگی دندان به طور معمول در کودکانی دیده می شود که :

1-    از لحاظ ژنتیکی مستعد هستند .

2-   مقادیر زیادی از غذاهای شیرین مصرف می کنند .

3-   بیش از 3 تا 5 وعده از میان وعده در هر روز استفاده می کنند .

4-   به طور منظم دندان هایشان را مسواک نمی زنند .

 §    اهمیت مصرف صبحانه در دوران کودکی :

برخی پژوهش ها پیشنهاد می کنند که مصرف صبحانه به کودکان کمک می کند تا ساعاتی را که در مدرسه می گذرانند ، دروس را بهتر فرا گیرند . انرژی و مواد مغذی مصرف شده می تواند توجه ، میزان انرژی و تحرک کودک را تحریک نموده و امتیازهای کودک را در آزمون بالا برد . انجام حرکات ورزشی در کودکان نیز توصیه می شود . 

جدول 5-4 راهنمای تغذیه روزانه کودکان

2 تا 3 ساله ها                     4 تا 6 ساله ها                7 تا 12 ساله ها   گروه های غذا                                                                                                                                           ملاحظات

اندازه واحد       تعداد واحدها     اندازه واحد     تعداد واحدها     اندازه واحد   تعداد واحدها

شیر و محصولات لبنی    2 /1 لیوان            5-4            2/1 تا 4/3               4-3            1 تا 4/3           4-3       به جای نصف لیوان شیر  می ( 120 گرم )                                  لیوان         (180-120 گرم)       لیوان                         توان از 15 تا 25 گرم پنیر ، نصف لیوان ماست با دو ونیم قاشق شیرخشک بدون چربی استفاده کرد . گوشت قرمز، ماهی ، ماکیان و                                                                                                                   به جای 30 گرم گوشت قرمز ، یا جانشین های آن       60-30 گرم            2              60-30 گرم                 2            90-60 گرم       3-2       ماهی یا ماکیان می توان از  1 عدد تخم مرغ، 2 قاشق کره بادام زمنی و 4 تا 5 قاشق حبوبات پخته استفاده کرد . سبزی  ها :                                                                                                                                                شامل یک سبزی یا برگ سبز سبزی های پخته     3-2 قاشق غذا        5-4         4-3 قاشق غذا         5-4          4-3 قاشق غذا         5  ≤      تیره یا زرد برای تأمین ویتامین سبزی های خام *         چند قطعه                              چند قطعه                                                                        Aکه شامل اسفناج،هویج، براکلی و کدو و ... می شود . میوه خام :                  2/1-1 کوچک                        2/1-1 کوچک                                                                    میوه شامل میوه ها و سبزی ها یا کمپوت میوه            4-2 قاشق غذا                        6-4 قاشق غذا                           1 عدد متوسط                    آب میوه های غنی از ویتامین C آب میوه                     120-90 گرم                           120 گرم                                 90-120 گرم                     مانند آب پرتقال ، گریپ فروت ، توت فرنگی ، لیمو ، گوجه فرنگی و براکلی است . نان و محصولات غلات :                                                                                                                           به جای یک برش نان می توان غلات کامل یا              2/1-1 برش           3                1 برش                     3                1 برش                6          موارد زیر را جایگزین کرد : نان غنی شده                                                                                                                                          نصف لیوان ماکارونی یا برنج ، 5 غلات پخته                2/1-1 لیوان                          2/1 لیوان                                   2/1 لیوان                         عدد بیسکویت ساده غلات آماده خشک      2/1 لیوان                              1 لیوان                                       1 لیوان و برشتوک

* تا زمانی که کودک ، جویدن را به خوبی فرا نگرفته است ، از دادن سبزی های خام پرهیز شود .

ü          تغذیه در دوران نوجوانی و بلوغ :

در این دوران ، رشد یکنواخت زمان کودکی ، با افزایش شدت رشد ، به طور ناگهانی تغییر می کند . این تغییرات ناگهانی ، نیازهای تغذیه ای خاصی را به همراه دارند . نوجوانان از لحاظ تغذیه ای به چند دلیل ، بسیار آسیب پذیر هستند :

1-    در این دوران نیاز به مواد مغذی مرتبط با افزایش رشد و نمو فیزیکی به طور قابل توجهی افزایش می یابد .

2-    تغییر شیوه زندگی و عادات غذایی نوجوانان بر روی دریافت و نیاز مواد مغذی تأثیر می گذارد .

3-    نیازهای تغذیه ای خاص مرتبط با فعالیت های ورزشی ، بارداری و بروز مشکلاتی مثل اختلالات غذا خوردن ، پر خوری ، استفاده از الکل ، مواد مخدر و یا سایر شرایط رایج در این دوران ، ‌وجود دارد.