کوتاهی قد و عوامل مؤثر بر آن (۲)

ü          داروها و مواد شیمیایی :

نقش بسیاری از داروها و مواد شیمیایی در ایجاد ناهنجاری های رشد در دوران جنینی به اثبات رسیده است و در مورد بسیاری از موارد تحقیقات ادامه دارد .

به عنوان مثال مصرف دارویی به نام تالیدومید که یک قرص ضد تهوع و استفراغ است در دوران حاملگی باعث نقائص آشکار در اندام ها از قبیل کوتاهی اندام یا فقدان آن می شود . امروزه اثرات سوء این دارو به خوبی مشاهده شده است . همچنین دارویی به نام تری متادیون که در افراد مبتلا به صرع مورد استفاده قرار می گیرد در صورتی که توسط زنان حامله مصرف شود باعث طیف وسیعی از ناهنجاری های رشدی و عقب ماندگی عقلی می شود و با داروی تتراسیکلین که یک آنتی بیوتیک است در صورت مصرف در دوران بارداری سبب ناهنجاری های استخوان و دندان می شود .

به طور کلی مصرف اکثر آنتی بیوتیک ها در دوران حاملگی باعث کوچکی نوزاد در هنگام تولد می شود .

اخیرا نیز مشخص گردیده است داروی ایزورتی نوئین که ترکیبی مشابه با ویتامین A دارد در صورت مصرف در دوران حاملگی می تواند باعث کندی و تأخیر رشد گردد .بنا بر این به طور جدی به مادران باردار توصیه می شود که بدون تجویز پزشک از مصرف هر نوع داروئی حتی مسکن های معمولی نیز خودداری کنند .

ü          ناهنجاری های کروموزومی :

سلول های انسان طبیعی دارای 46 کروموزوم است . هر گونه تغییر در تعداد این کروموزوم ها باعث اختلالاتی می شود که اکثریت آن ها در رشد طبیعی اثر می گذارد ، این ناهنجاری ها عبارتند از :

§     سندروم داون :

این بیماران به جای یک جفت کروموزوم شماره 21 دارای 3 کروموزوم 21 هستند در نتیجه در مجموع دارای 47 کروموزوم می باشند . علت این عارضه وقوع حاملگی در سنین بالای 40 سال است . این نوزادان دچار عقب ماندگی عقلی و اختلال رشد در اندام ها و صورت می باشند .

یک نوع اختلال دیگر ناشی از افزایش کروموزوم ها در اثر افزایش کروموزوم های شماره 17 و 18 اتفاق می افتد که این افراد دارای نقائص آشکار در استخوان بندی می باشند . به این دلیل که ژن تولید کننده هورمون رشد بر روی کروموزوم شماره 17 قرار گرفته و نقص آن کروموزوم باعث اختلال رشد می گردد .

§     سندرم ترنر :

این افراد به جای 46 کروموزوم دارای 45 کروموزوم هستند که این کاهش مربوط به یکی از کروموزوم های جنسی می باشد .

این بیماران دارای قیافه زنانه می باشند ولی فاقد تخمدان هستند . از عوارض شایع این نوع کاهش کروموزومی ، تغییر شکل استخوان بندی ، کوتاهی قد و عقب ماندگی عقلی می باشد و معمولا به بلوغ جنسی نمی رسند .