آموزش کوهنوردی (۶)

راه رفتن روی برف و یخ

راه رفتن در روی برف و یخ برای کوهنوردان تکنیک ویژه ای مخصوص به خود می خواهد که باید با تجربه مخصوص یخ و برف همراه باشد و از لحاظ قوای بدنی هم باید کاملاً آماده بود زیرا صعود از روی برف و یخ انرژی بیشتری را می طلبد.

در درست کردن مسیر برای نفرات بعدی (برف کوبی) باید در مصرف انرژی صرفه جویی کرد. باید آهسته صعود کرد که در این میان فاصله پاها نباید زیاد باشد ، در برگشت نیز باید از مسیر دیگری استفاده کرد تا مسیر صعود خراب نشود.

کوهنوردان در سربالایی تند بهتر است مارپیچ بالا بروند تا چندان خسته کننده نباشد. همیشه باید از شکل طبیعی کوه استفاده کرد و در انتخاب مسیر باید دید که مسیر بنا بر ساعات روز روی سطح برف فشرده انجام می شود یا برف نرم.

در شیبهای تند برفدار، مسیر را باید کاملاً عمودی به طرف بالا انتخاب کرد. کوهنوردان در عبور متمایل از شیبهای تند با برف یخ زده نباید به طرف درون خم شوند بلکه باید عمود ایستاده و پاها را نیز عمود بر سطح برف بگذاشت.

در برف نرم و تازه باید برای تمام پا، جا پا درست کرد و کمی مایل به طرف پایین و فاصله افقی پاها باید تقریباً به قدر پهنای شانه ها باشد. در مسیرهای با سربالایی تند و برف عمیق برای باز کردن مسیر باید از زانو هم استفاده کرد. ابتدا با کف کفش برف را کمی می کوبند و اگر دوام آورد که با یک پا روی آن ایستاد، سپس با زانو باید به برف فشار آورد.

در برف زیاد چوب دستی، باتوم اسکی یا کلنگ کوه نوردی که به نوک آن بشقاب چوب دستی اسکی بسته باشند، کمک بسیاری به صعود خواهد کرد. سطح های شیبدار در حدود 50 درجه با برف پودری زیاد غیرقابل صعود هستند زیرا شخص تا کمر یا سینه در آن فرو می رود و بیرون آمدن از آن بسیار مشکل و خطرناک است.

از بالکنهای برفی و نقابهایی با چندین متر ارتفاع نه تنها نمی شود گذشت بلکه خطرات جانی شدیدی همراه دارد. گاه با کندن پله ای که وقت فراوانی می گیرد می تواند از دیواره های عمودی برف و یخ عبور کرد.

در پایین آمدن از سطح برفهای یخ زده با شیب متوسط باید پشت به شیب و با فشار پاشنه  پا به برف، پایین آمد. در پایین آمدن از سطحهای برفی با شیب زیاد، اگر شخص نتوانست پشت به شیب پایین بیاید، باید فوراً چرخید و رو به شیب کرد و با کوبیدن نوک کفش به برف جا پا برای خود درست کند که در عین حال تکیه برای دستها هم هست.

در جاهای با شیب کم و بدون خطر می توان با کف کفش به طرف پایین لیز خورد و به پایین آمد. سرعت این حرکت را می توان با بالا بردن و در برف فرو کردن نوک کفشها و فشار کم یا زیاد پاشنه ها تنظیم کرد. در صورت لیز خوردن در سطح پرشیب برفی باید فوراً صورت را به طرف سطح شیب برگردانید و با دستها به سطح تکیه کرد و نوک کفشها را با کمی فاصله به سطح بند کرد. سر و گردن باید اینجا بالا نگه داشته شود و بالا تنه باید از سطح برف دور گرفته شود تا نوک کفشها بهتر به برف گیر کنند و ترمز بهتری صورت گیرد.

اگر کلنگ یخ در دست باشد بهتر است دسته اش را نزدیک سر آن گرفته و در یخ فرو برود. کرامپن بسته شده باشد باید کلنگ یخ را در بالا با تمام قدرت به یخ کشید وگرنه وزن شخص به علت ترمز کرامپنها بالا تنه اش را از سطح برف جدا می کند و به صورت وارو زدن به طرف پایین بر می گرداند.

غالباً در ارتفاعات بالا از راهروهای برفی باید عبور کرد، در این نوع جاها احتمال ریزش بهمن و به خصوص قطعه های برف یخ زده و یخ و سنگ هست، پس باید در این جاها توقف نکرد و زود عبور کرد. ولی اگر هوا زیاد گرم باشد یا آفتاب بر آن تابیده شود، بسیار خطرناک خواهد بود.

در موقع عبور از تیغه هایی که هر2 طرف آنها خالی است و روی آنها را برف پوشانیده است باید شخص از تعادل خوبی برخوردار باشد زیرا سطح کم عرض است و به علت وجود یخ و برف چندان سطح اتکای مطمئنی وجود ندارد

در موقع عبور از تیغه هایی که هر2 طرف آنها خالی است و روی آنها را برف پوشانیده است، باید شخص از تعادل خوبی برخوردار باشد زیرا سطح کم عرض است و به علت وجود یخ و برف چندان سطح اتکای مطمئنی وجود ندارد. در این گونه جاها باید بر دقت افزود که یک حرکت عدم تعادل برابر با سقوط است و فقط با اتکای یک دست روی کلنگ می توان تعادل خود را نگه داشت. اگر برف زیر پا فشرده باشد، کرامپنها خوب گیر می کنند اما اگر پوشش بیرونی سست باشد، خطر بسیار است. در موقع عبور از روی تیغه ای، اگر نفر اول لیز خورد و به طرفی افتاد برای اینکه زیاد به پایین نیفتند و نفر دیگر را نیز با خود نبرد ( زیرا 2 کوهنورد در صعود پیوسته هستند) باید نفر دوم فوراً و بدون وقفه خود را به طرف دیگر پرت کند که ضربه اولی خنثی شود و طناب هر دو را نگه دارد.

در موقع وزش بادهای تند، عبور از روی تیغه ها خطرات جانی دارد و باید از آن صرف نظر کرد. در اثر وزش باد در سینه پرشیب، تیغه های  نقابی کمابیش درست می شود. از تیغه هایی که دارای نقاب هستند باید با طناب عبور کرد. اگر توقف گاهی کاملاً مطمئن پیدا نشد، نفر اول نباید خیلی نزدیک نفر دوم باشد. شیروانی ها (نقابهای دو طرفه) بسیار خطرناک هستند زیرا به 2 طرف آویزان هستند و اگر خراب شود مقدار زیادی یخ و برف از طرف دیگر هم با خود به پایین خواهد آورد. غالباً عبور از نقاب پر زحمت است و گاه اگر نتوان آن را دور زد، باید با زحمت فراوان آن را سوراخ نمود.

روشهای راه رفتن روی برف عبارت اند از:

1- روش کلاسیک: در این روش با نوک و پنجه پاها به یخ و برف ضربه زده می شود و مسیر طی می شود.

2- روش سوئدی: در این روش با بغل پاها و به صورت ضربدری به یخ و برف ضربه زده می شود.

3- روش آمریکایی: این روش به ساعت 3 نیز معروف است در این روش یک پا با پنچه و یک پا با بغل به یخ و برف ضربه زده می شود.

در شیبهای ملایم صعود با کلنگ به صورت کلنگ ، پا و کلنگ انجام می شود و در شیبهای تند صعود به صورت کلنگ پا وکلنگ پا انجام می شود. در شیبهای تند کلنگ با دو دست گرفته می شود اما در شیبهای ملایم کلنگ با یک دست گرفته می شود. در تراورس ها کلنگ در دستی قرار می گیرد که به طرف کوه باشد.